Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Şu resim çok net bir şekilde ortaya koyuyor.
00:04Dengesizliklerin giderildiği,
00:07sürdürülebilir,
00:10kapsayıcı bir büyüme
00:12sürecinin aslında arefesindeyiz.
00:17Geçen sene bu vakitlerde
00:19iç talep çok güçlüydü.
00:23Büyümeye on puandan daha fazla
00:26katkı sağlıyordu. Bu da yüksek cari açık
00:29ve yüksek enflasyon anlamına geliyordu.
00:32Bugün net ihracat katkısının pozitife döndüğü,
00:37iç talebin makul düzeyde
00:40devam ettiği ve dolayısıyla
00:44küresel konjonktürde
00:46oldukça iyi bir büyüme
00:49patikasıyla karşı karşıyayız.
00:52Diğer programın önemli hedeflerinden bir tanesi
00:55sürdürülebilir cari açık.
00:58Son 20 ile baktığımız zaman
01:01ortalama cari açığımız
01:03milli gelire oran olarak %3.8.
01:07Geçen sene program öncesinde
01:10%6 civarındaydı.
01:13Bunu
01:14Nisan ayı itibariyle %2.7'ye kadar düşürdük.
01:18Yarın
01:20Mayıs ayı rakamları açıklanacak ve çok büyük ihtimalle
01:24cari açığın milli gelire oranı
01:26%2.5'un altına düşmüş olacak.
01:29Bu sene muhtemelen %2'nin altında
01:32bir cari açıkla
01:34devam edeceğiz.
01:36%2.5'un altındaki bir cari açık
01:40Türkiye'de dış borcun milli gelire oranını
01:43aşağı yönlü bir patikaya evrildiği gibi
01:46aynı zamanda kalıcı rezerv birikiminin de
01:50önünü açmaktadır. Dolayısıyla
01:53cari açığı bir endişe kaynağı olmaktan
01:57çıkartacağız.
01:59Bunun kalıcı bir şekilde sağlanması için
02:03tabi ki yapısal dönüşmeye ihtiyaç olduğu nettir.
02:06Bu konuda da atacağımız adımları birazdan sizinle paylaşacağım.
02:11Dolayısıyla cari açığın yine
02:14patikası net bir şekilde ortada.
02:17Diğer bir konu
02:19mali disiplinin
02:21yeniden tesis edilmesi.
02:23Geçen sene tabi ki büyük bir depremin etkisi
02:27yine seçimler
02:31yakın coğrafyalardaki sorunların yansımaları
02:35çok yüksek bir bütçe açığıyla bizi karşı karşıya bırakmıştı riskiyle.
02:41Son 20 yılın bütçe açığının milli gelire oranı %2.4.
02:46Geçen sene tedbir almasaydık
02:50açık %10'a doğru evrilebilirdi.
02:53Ama Türkiye o türden bir açığı tabi ki finanse edemezdi.
02:58Dolayısıyla biz
03:00çok güçlü tedbirler aldık geçen sene.
03:04Ve bütçe açığını
03:06iki hane yerine
03:08%5.2 düzeyine çektik.
03:11%5.2'lik bir açık yüksek bir açık.
03:15Gerçi gelişmekte olan ülkelerin
03:182023'teki ortalama açığı %5.5.
03:22Dolayısıyla
03:24Türkiye o açıdan hakikaten
03:26AK Parti hükümetleri döneminde
03:29bütçe disiplini noktasında kendine benzer ülkelere oranla
03:34çok güçlü bir kültüre
03:36bir duruşa sahip olduğunun
03:38altını burada çizmek istiyorum.
03:41Geçen seneki açık %5.2 olmakla birlikte
03:46deprem hariç
03:48açığın milli geliri oranı sadece %1.6.
03:53Dolayısıyla
03:55bir kerelik, evet birkaç yıl sürecek bir kerelik
03:59depremin yarattığı
04:03gerektirdiği harcamaları bir kenara bırakırsanız
04:06aslında mali disiplinde
04:09bir sorun yok.
04:11Tabi ki açığın kendisi bir itki yaratıyor.
04:15Ve enflasyonla mücadelede
04:18açığı aşağı çektiğimiz ölçüde
04:22tabi ki Merkez Bankası'nın elini
04:24güçlendirmiş olacağız.
04:26Zaten bizim programın önemli hedeflerinden bir tanesi de
04:30mali disiplini
04:33tesis etmek, bütçe harcamaları dahil
04:36bütçe açığın milli geliri oranını gelecek sene %3'ün altına çekerek
04:42dezenflasyona çok güçlü bir destek vermek.
04:46Dolayısıyla mali disiplin bu açıdan
04:50değerli.
04:52Bu dönemde kur riskini azalttık.
04:55Çünkü döviz ve altın cinsinden
04:59borç tohu içindeki payını biz azaltıyoruz.
05:03Yine borçlanmanın vadesini arttırıyoruz.
05:07Dolayısıyla bir taraftan
05:09kur riskini azaltıyoruz, bir taraftan
05:12likidite riskini azaltıyoruz, bir taraftan
05:15faiz riskini düşürüyoruz.
05:17Dolayısıyla
05:18kamunun bilançosunu biz tekrar
05:22çok
05:23güçlü bir şekilde konumlandıracağız.
05:27Diğer önemli bir konu
05:29tabi ki Türkiye'nin rezerv pozisyonu.
05:33Yani uluslararası rezervi.
05:36Uluslararası rezervlerde tarihte
05:39eşi benzeri görülmemiş
05:42bir hızda bir düzeltme ile
05:45karşı karşıyayız.
05:47Geçmişte yine bizim hükümetlerimiz döneminde
05:5110 yıl alan
05:53birikim
05:55son bir yıl içerisinde sağlandı.
05:59Aslında bu programa olan güveni gösteriyor.
06:02Bu programa olan inancı gösteriyor.
06:05Bakın swap hariç ki
06:09bankalarla swap'ı neredeyse kapattık.
06:13Net rezerv
06:15eksi
06:1661 milyar dolardan
06:18artı 18 milyar doların üzerine
06:21çıkmış durumda.
06:25Net rezervlerdeki düzelme neredeyse
06:2880 milyar dolar civarına ulaştı. Daha önce biz
06:31bu türden bir iyileşmeyi
06:3411 yılda sağlamışız.
06:37Ama bu iyileşme son bir yılda
06:40sağlanan bir iyileşme.
06:43Dolayısıyla
06:45uluslararası kuruluşların örneğin
06:48IMF'in tanımladığı rezerv yeterliliğinde
06:52arzuladığımız noktaya ulaşmış
06:55durumdayız ve rezerv yeterliliğini
06:58sağlamış durumdayız.
07:01Önemli olan bunun kalıcı hale getirilmesidir.
07:06Diğer bir hedefimiz
07:09kur korumalı mevduattan çıkıştı.
07:12Geçen sene
07:14143 milyar dolarla zirveyi bulan
07:17kur korumalı mevduat bugün 60 milyar doların
07:20altına inmiştir.
07:21Temmuz ayı itibariyle de
07:23vergi teşviklerini kaldırdığımız için
07:26çok büyük ihtimalle kur korumalı mevduattan
07:30çıkış çok daha hızlanacak ve Türkiye
07:33bu faslı da kapatmış olacaktır.
07:36Yine kur korumalı mevduatın toplam mevduattaki payı da
07:41%26'lardan %12 civarına
07:44düşmüştür.
07:47Türkiye'nin
07:48bu programla birlikte yani istikrar
07:51ve reform programı ile birlikte
07:53risk priminde
07:55dramatik bir düşüş yaşanmıştır.
07:57Son bir yılda gelişmekte olan ülkelerde
08:01risk primindeki daralma
08:03yaklaşık 40-50 puan iken
08:06Türkiye'nin 450 puan civarındadır.
08:10Dolayısıyla
08:12bize benzer ülkelere göre
08:15bir program
08:16yani bu program sayesinde
08:18risk priminde muazzam bir iyileşme var.
08:22Daha kat edeceğimiz mesafe var.
08:24Yine Türkiye'nin
08:27ödediği ekstra
08:30getiri yani getiri farkına bakarsanız
08:32sprede bakarsanız orada da muazzam bir
08:36iyileşme var.
08:37Ve o nedenle de Türkiye'nin
08:40şu anda dış kaynağı erişiminde
08:44ve makul maliyetlerle dış kaynağı erişiminde de
08:47sorun önemli ölçüde ortadan kalkmıştır.
08:51Geçen senenin ilk yarısına göre
08:53program devreye alındıktan sonra
08:56bankacılık sektöründe dış borç rollover rasyosu
09:00%96'dan %145'lere kadar çıkmıştır.
09:05Real sektörün rollover rasyosu %73'den
09:09%nerdeyse %120 civarına ulaşmıştır.
09:14Dolayısıyla Türkiye'nin
09:16makul maliyetlerle
09:19dış finansmanı erişim sorunu da
09:21önemli ölçüde ortadan kalkmıştır.
09:26Dolayısıyla rezervlerdeki artış
09:31bazılarının iddia ettiği gibi
09:34sıcak para niteliğinde değildir.
09:37Rezervlerdeki artışın çok büyük bir kısmı
09:41bizim vatandaşlarımızın ve şirketlerimizin
09:45programa olan güveni nedeniyle
09:50dövizden TL'ye geçişiyle açıklanır.
09:53En büyük kalem bu, 3'te 2'sinden fazlası bu.
09:57İkincisi de yine program sayesinde
10:00bankalarımızın ve real sektörün
10:04dış kaynağı
10:07rollover rasyosu anlamında söylüyorum
10:10%100'ün üzerinde ulaşmasından kaynaklanıyor.
10:13Dolayısıyla esas kaynak bu.
10:15Program tabi beraberinde kredi not artışlarını getirmiştir.
10:19Bu devam edecektir.
10:22Nitekim piyasanın fiyatlamasına bakarsanız
10:26piyasalar
10:27Türkiye riskini
10:29mevcut kredi notumuzun 1,5-2 kademe üzerinde fiyatlamaktadır.
10:33Dolayısıyla
10:35küresel piyasaların
10:37programa olan güveni
10:40bizim kredi notumuzun çok çok üzerinde bir
10:45fiyatlamayla kendisini göstermektedir.
10:49Biz geçen sene bu vakitlerde de aşağı yukarı
10:52Ağustos'ta en son hatırlıyorum
10:55biz şunu söyledik, dedik ki
10:58biz şu anda dezenflasyon için
11:00bir yıllık sürece ihtiyacımız var.
11:02Onu geçiş dönemi olarak tanımlıyoruz dedik.
11:05Bu geçiş döneminde enflasyon yükselecek dedik.
11:10Evet, geçen sene bunu söyledik.
11:14Ve 2024'ün Mayıs ayında enflasyon zirveyi bulacak.
11:18Daha sonra da kalıcı bir şekilde ve hızlı bir şekilde
11:22enflasyon düşecek dedik.
11:24Dolayısıyla biz şu anda
11:26dezenflasyon döneminin başındayız.
11:31Önümüzdeki ay çok büyük ihtimalle enflasyon
11:35%60 civarına, bir sonraki ay %50 civarına
11:39bir sonraki ayda muhtemelen
11:42elinin belki bir tık altına inebilir.
11:46Daha sonra da yılı
11:48tabi ki Merkez Bankası'nın hedefi olan
11:5338 civarında kapatmayı ümit ediyoruz.
11:57Ama %42'ye kadar da
12:00tabi ki bir tolerans, bir bandımız var.
12:04Gelecek senede enflasyonu hedefimiz
12:07yine kalıcı bir şekilde
12:09%20'nin altına çekmek ve bir sonraki senede
12:12%10'un altına çekmek.
12:15Tabi bunun için
12:17sadece sıkı maliye ve para politikasının
12:20yetmeyeceğini biliyoruz.
12:22Bunun için
12:25kaynakların verimli alanlara
12:27örneğin tarımda, tarımsal sulamaya, lojistiğe
12:32arzı artmaya yönelik olarak.
12:34Örneğin rekabet gücünü artıracak
12:37altyapı yatırımlarına.
12:38Örneğin yeşil dönüşme.
12:41Bunların hepsi tabi ki başlı başına değerli
12:45O nedenle
12:46dezenflasyon programı 3 yıllık bir program.
12:49Gelir dağılımı dediğim gibi dezenflasyonla
12:52ve vergi politikalarıyla sağlanacak.
12:56Biz
12:57bu programın
12:59yükünü
13:01tabi ki toplumun dar gelirliği kesimini
13:04asla yüklemeyeceğiz.
13:07Bu programın yükü
13:09herkes tarafından adil bir şekilde paylaşılmak zorunda.
13:13Onun için
13:14ciddi bir şekilde şu anda
13:17vergide adalet ve etkinliği sağlamaya yönelik
13:20çaba içerisindeyiz.
13:22Hepinizi saygıyla, sevgiyle selamlıyorum.