6 Şubat depremlerinden ağır hasar alan Malatya’da uzman jeologlar Malatya fayı üzerinde 3 yıl sürecek bir çalışma başlattı. Doç. Dr. Cengiz Zabcı, amaçlarının 2023’te gerçekleşen büyük depremlerin Malatya fayına herhangi bir etkisinin olup olmadığını ortaya çıkarmak olduğunu söyledi.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Malum 6 Şubat 2023 depremlerinde, özellikle Malatya'da çok fazla can kaybı yaşandı, hep beraber yaşadık.
00:07Çok fazla gündeme gelmemesine rağmen ciddi hasarlar, hepiniz gördünüz, haberleştirdiniz.
00:13O günden bugüne arçı depremler devam ediyor. Zaten bilimsel açıklamalar da, akademik hocalarımız da bu açıklamaları yapıyor yer yer.
00:22Deprem ve fay konusunda sahada ve akademik makale anlamında, uluslararası camiada çok fazla emeği olan iki tane kıymetli hocamız burada.
00:33Taylan Sancar hocamız ve Cengiz Zabcı hocamız. Onlara eşlik eden Çin'den gelen bir araştırma heyeti de burada, ileri teknolojiyi kullanarak Malatya fayını araştırmak için buradalar.
00:46Vatandaşlarımızdan ricamız, Malatya fayla alakalı bu bilgi kirliliğinin her söylenene inanmamaları için, bu bilgi kirliliğinin önüne geçmek için bu çalışmanın sonucunu hep beraber beklememiz lazım.
00:59Siz de geldiniz, gördünüz bu arazi şartlarını, zor şartlarda hocalarımız çalışmayı yapıyor. Hep beraber bize de beklemek düşüyor.
01:08Onun haricinde devlet iradesinden bu tür bilimsel açıklamalar için, çalışmalar için destek vermelerini, bu bilimsel çalışmaların sayısının daha fazla artmasını istiyoruz.
01:20Mayıs ayında başladı, cihazlar konuldu, veri almaya başlandı Mayıs ayında.
01:24Daha önceden bu bölgede bir çalışma yapıldı ama çok detaylı, teferruatlı bir çalışma değildi.
01:29Daha detaylı halde şu anki çalışmayla neticelendirilecek.
01:34Bu tek etap değil, birkaç etap olacak.
01:36Mesela bu çalışma Eylül ayına kadar geçecek, sonra bir raporlama olacak oradan gelen verilerle, bundan sonra paleosistemolojik ve kazı çalışmaları da olacak.
01:45Ama önemli olan bu etaptaki verilerin düzgün bir şekilde raporlanması, biz de sizin gibi bekleyeceğiz.
02:05Şu an sizin de bulunduğunuz yer Malatya fayı'nın tam üzeri.
02:09Bildiğiniz üzere 6 Şubat 2023 depremleri ülkemizde çok ağır bir zayiat, hem can hem de mal kaybına yol açtı.
02:17Depremlik olduğu günden beri sürekli sahada veya bilgisayar başında bu depremin etkilerini ve bundan sonra olabilecekler üzerine kafa patlatarak çalışmaya çaba gösteriyoruz.
02:27Bunların bir tanesi de bu, Malatya fayı üzerinde.
02:31Bu TÜBİTAK, bizim ülkemizde TÜBİTAK ve Çin Halk Cumhuriyeti'nde Çin Bilim Akademisi'nin ortak yaptığı bir uluslararası bilimsel proje çağrısı sonucunda kabul edilmiş bir araştırma.
02:45Bunun kapsamındaki çalışmalar yaklaşık 3 sene sürecek.
02:48İlk ayak Mayıs ayında GPS, GNSS ölçümleriyle başladı.
02:55Yer bilimlerinin hemen hemen bütün disiplinlerini kullanarak çalışmaya çaba gösteriyoruz.
03:00Amacımız 3 sene sonucunda Malatya fayının depremselliği hakkında daha elle tutulur veri üretmek, parametreleri sağlamak.
03:10Bunun sayesinde belki de bölgede ve çevrede daha sağlıklı depremi dirençli kentleşme konusunda adım atılmasını sağlamak.
03:19Yedisu fayı dediğiniz Kuzey İndolu fayının bir parçası aslında.
03:22Yani çok apayrı bir sistem.
03:25Türkiye'ye baktığınız zaman Anadolu çevresinde 2 tane büyük fayla sınırlanıyor.
03:302 tane doğrultu atımlı fayla sınırlanıyor.
03:32Bunlardan bir tanesi Anadolu'nun aslında kuzey sınırını oluşturan Kuzey İndolu fayı.
03:36Doğu sınırını ise Doğu İndolu fayı oluşturuyor.
03:38Bunları bizim leva sınırı diye tabir ettiğimiz türde yapılar.
03:43Bunların üzerinde çok basitleştirerek söyleyeyim biriken yamulma veya enerji çok yüksek.
03:49Yani Kuzey İndolu fayında yılda yaklaşık kabaca ortalama 20 milimetrelik bir hareket birikirken Doğu İndolu fayında bu 10 milimetre.
03:58Malatya fayısı ise çok ayrı.
04:00Anadolu'nun içerisinde iç deformasyonuyla alakalı.
04:03Ama varlığını gene aynı tektonik ortama yani aynı kuvvetlere bağlı olan bir fay.
04:09Bir zayıflık zonu.
04:11Dediğim gibi Yedisu fayı Kuzey İndolu fayının bir parçası.
04:16Statik olarak baktığınız zaman Yedisu fayı kırıldığı zaman uçlarında statik olarak stres transfer edecektir.
04:22Malatya fayı ise ayrı bir yapı.
04:24Ama dinamik koşullar var ki açıkçası deprem bilimi açısından biz bunları henüz çok az biliyoruz.
04:30Sizler de şahit oluyorsunuz.
04:32Zaten yapılan açıklamalardaki belirsizlikler de dikkatinizi çekiyordur.
04:37Deprem hakkında aslında bütün dünya açısından bana göre emekleme aşamasındayız.
04:44Yani yeni yeni öğreniyoruz bir sürü şeyi.
04:46Ayrıntıları yeni yeni şekillendiriyoruz.
04:48O yüzden kesin olarak Yedisu fayı kırıldı.
04:52Malatya fayının üzerine statik olarak stres binmez binemez sistemler farklı diyebilirim.
04:58Ama dinamik koşullar altında Malatya fayını nasıl etkileyecektir?
05:01Bu bir soru işareti.
05:03Zaten böyle soru işaretleri yüzünden burada çalışıyoruz.
05:076 Şubat depremlerinden Pazarcık depremi 7.8 büyüklüğünde olan yaklaşık 300 kilometrelik bir yüzey kırığı oluşturdu.
05:16Onun etkisi çok büyük.
05:18Yani biz uydu ölçümleriyle yani uydu jeodezisiyle ölçtüğümüz neredeyse Bursa'ya kadar Anadolu'nun içinde bir deformasyon söz konusu.
05:26O da haliyle Anadolu'da gözüken diğer faylar konusunda bizi tedirgin ediyor.
05:31Bilimsel anlamda tedirgin ediyor.
05:33Bunu sosyal anlamda hemen değerlendirip korkmaya gerek yok.
05:37Ama kesinlikle bilimsel olarak takip edip çalışılması lazım.
05:41Malatya fayı üzerinde yapılan çalışma da zaten bunun bir parçası.
05:44Bunlar maalesef zaman alan şeyler.
05:46Veri biriktikçe, bunlar sağlıklı yorumlandıkça biz bu yapılar hakkında daha sağlıklı bir şeyler söyleyebiliyoruz.
05:54Malatya fayı hakkında bildiğimiz mesela Kuzey Anadolu fayıyla mukayese ettiğiniz zaman çok az.
06:00Farklı farklı disiplinler var.
06:03Bunlardan bir tanesi paleosistemoloji.
06:06Malatya fayı üzerinde en azından yayınlanmış tek bir tane paleosistemoloji çalışması var.
06:12Paleosistemoloji ne?
06:13Eski depremleri açığa çıkartıp bunların kabaca hangi zaman aralıklarında olduğunu,
06:18bunların arasındaki ortalama zamanı ne olduğunu ve acaba gelecek hakkında bir projeksiyon yapmak.
06:23Malatya fayı ile ilgili şu an bu konuda oldukça kısır bir bilgi var.
06:28Farklı ekipler, farklı projelerle birbirinden bağımsız olarak çalışıyorlar.
06:33Malatya fayı'nda tek çalışan biz değiliz, başka çalışanlar da olacak.
06:36Ve umudumuz bu farklı ekiplerin aslında birbirinden bağımsız gibi gözüken çalışmaları
06:42sonuçta birleşerek Malatya fayı hakkında çok daha sağlıklı bilgi sağlayacak.
06:48Yani amacımız bu.
06:50Bir yandan da acaba bu depremlerin büyük, 2023'te gerçekleşen büyük depremlerin herhangi bir etkisi var mı?
06:55Hız alanında bir değişim oldu mu? Bunlar çok hassas bir şekilde ölçülebilir mi?
07:01Çabamız bu yandan.