Ömer Fethi Gürer’in dinlediği patates üreticisi Aziz Esenlik: Bu sene ihracat olmazsa patates komple dökülür, üretici tarladan çekilir
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Niğde'de bazı bölgelerde erken patates asası başladı. Ama
00:06genelde Niğde bölgesinde kışlık patates ekilir. Patates
00:10üreticisi yazlık patatesin fiyatlarına mutlu değil. Kışlık
00:15patates içinde fiyatların düşük oluşma kaygısında bin
00:19dokuz yüz doksan altı yılında bu ülkede altı buçuk milyon ton
00:23patates yetişirken günümüzde beş buçuk milyon tona kadar
00:27patates üretimi düştü. Patateste nuru sardı, üretim
00:31azaldı. Ama bunun yanında çiftçi patatesten para
00:35kazanmadığı zaman ekimden uzaklaşıyor. O yılda fiyatlar
00:39artıyor. Bu yıl patates var fiyat yok. Durum nedir? Durum
00:43çok kötü vekilim. Geçen yıl patatesin maliyeti kiloda altı
00:49liraydı. Yedi sekiz liraya satıldı. Bu yıl kiloda on
00:52liraya yükseldi. Şu an patatesin durumu dört beş liraya
00:56satılıyor. Sulama kaç kere suluyorsunuz patatesi? On üç on
01:00dört sefer suluyoruz. Elektrik maliyetleri arttı. Yüzde otuz
01:03sekiz elektriğe zam yapıldı. Mazot geçen yıl yirmi bir
01:07liraya yirmi iki liraya yaktık. Bu sene kırk beş lira oldu. Şu
01:11an mazotu kırk dört buçuk kırk beş liraya alıyoruz. Hangi cins
01:14patates tohumu kullandınız? Madalayın jeli otella üç dört
01:21çeşit kullanıyoruz. Yirmi bin liraya. Madalayın jeli
01:24dedikleri patates tohumunun ismi. Yani yerli patates
01:28tohumumuz da yok. Evet. Mide de eee bu konuda çalışma yapan
01:32bir en üstümüz var. Onların patates tohumu üretme
01:38çalışmaları devam ediliyor ama geniş etkilen patates hala ithal
01:42tohum. Bu ithal tohumdan da verime göre üretici hangisinden
01:47sonuç alırsa ona yöneliyor. Evet. Bu ne zaman hasat
01:50yapacağız şimdi? Eylül ayında Eylül yirmide başlanır bizim
01:53burada hasat. Şu anda kaygılı mısınız? Çok büyük kaygımız
01:59var. Yani maliyetini alamıyoruz şu anda. Çünkü yazlık patatesi
02:03de fiyat artışı olmadığı için. Evet. Buradan kaygılısınız. Siz
02:06hep patates döküyorsunuz. Evet bekirim ben de patates
02:08döküyorum. Nasıl durum sizin açığınızda? Durum çok.
02:11Biçakçı değil. Dört lira. Üç lira. Şu anda araba ürktü.
02:16Beş liradır bu. Patatesi. Beş lira. Maliyeti on lira. Bir
02:21patateste gübre atıyorsunuz. Tohum alıyorsunuz. On lirayla
02:24geçen lirada maliyeti on liraya da geçer. Şu anda dört lira
02:28beş lira. Yani maliyetinin yarı fiyatına diyor. Tam yarı
02:33fiyatı. Tam yarı. Yani buğdayda yine temo alıma giriyor. Alım
02:37fiyatı veriyor. Patatesle tamamen tüccara mahkumsunuz.
02:40Evet. Buğday da aynı oldu. Şimdi şehirdeki vatandaşa diyor
02:44ki biz diyor patatesi yirmi liraya otuz liraya nasıl
02:47alacağız? Üreticide diyor ki beş lira sattığım halde maliyeti
02:52on lira. E üreten mutsuz. Tüketen pahalı diyor. Bu işi
02:56planlaması gerekenler nedense bu işi değerlendirmiyor. Bir
03:00yıl çok olur çöpe gider. Bir yıl az olur fiyatı artar.
03:04Bunun bir planlaması olması lazım. Üretilen ürün değer
03:08bulmadığı sürece artan girdi maliyetlerinden dolayı toprağın
03:12tohumla buluşturan çiftçi bu işlerden uzaklaşıyor. Böyle
03:16olunca da ithal patates dahi ülkeye getirilmek durumunda
03:19kalınıyor. Olması gereken bugünkü ürün belli. Bu ürünün
03:24fiyatının oturması için hamucu bir anlayış olaya bakıp başta
03:29tarım kredi kooperatifleri olmak üzere siyasi iktidar
03:33patatesin maliyetin altında fiyat olduğunda ben senin
03:38yanındayım demesi gerekir çiftçiye. Bunu demediği sürece
03:42üretimdeki dalgalanmalar devam eder. Hangi bölgede, hangi
03:46üründen verim daha iyi alınacaksa o ürün o bölgelerde
03:50yetiştirilmeli. Şimdi NİDE patates anlıyor çünkü Türkiye'de
03:54patates üretiminde birinciyiz. Lahana üretiminde ikinciyiz.
03:57Fasulye üretiminde birinciyiz. Elma üretiminde üçüncüyüz. Tarım
04:02kenti NİDE'nin üreticisinin talebi şu. Ürettiğimden para
04:06kazanayım ben bu işi sürdüreyim istiyorlar. Çünkü yapacak
04:10başka işleri de yok. Yani traktör var, talla var. Ne
04:13yapsın? Gelecek işte üretim yapacak. Ama ürettiği üründen
04:16para kazanamıyor. Siz de patates üretiyorsunuz. Patates
04:20üretiyoruz. Maliyetler bizde çok aşırı. Tohumu yirmi liraya
04:24aldık. Tarla kirasını altı liraya tuttuk. Gübre desen ona
04:28keza, mazot desen ona keza. Yani ektiğim gömdüğümüzü
04:32geri alamıyoruz. Bu sene ihlacat olmasa patates komple
04:36dökülür. Ve üretici bu tarladan geri çekilir. Yazlık
04:41patates para kazandırmadı. Yazlık da kazandırmadı. Eğer
04:44yazlıklar depoya girerse, kışlık da kazandırmayacak. O
04:48yazlıkların etkisi daha kışlık patateslere vuracak. Ama rafta
04:52de vatandaş pahalı ürünü alıyor. Rafta pahalı ürünü
04:55alıyor. Nakliyesi var, mazot pahalı, işçilik pahalı, bir
04:59işçi günlüğünü bin liraya çalışıyor. Evet. Belki de biz
05:04işçi parasını zor ödeyeceğiz. Kilo da iki lira depolama
05:07satıyoruz diyoruz ki biz mesela şey satıyoruz diyoruz. Pahalı
05:13satıyoruz diyoruz. Esnafın yer parası. Gelip gitme parasını
05:17kimse soran var mı? Yok abi. Onun giderleri de artıyor. Eee
05:22onun giderleri de artıyor. Evet. Siz bir şey diyordunuz.
05:24Bu yetişmiş durumdayken bile iki lira kiloda depolama
05:30maliyeti var bu patatesin şimdi. Yani patatesi diyorsun
05:34yaptım topladım bir kiloda iki lira iki lira yani depo gider
05:42de bindi mi fiyatla biniyor. Bir de tüccar gelmezse ya da
05:45tüccar istediğin fiyatla almazsa mağduriyetin artıyor.
05:48Ya bu bu şekilde olursa zaten çoğu çökmezdi. Adana sürmüş
05:54teşekkür ederim