İzmir'in tarihi hamam, sebil ve çeşmeleri zamana yenik düşüyor
İZMİR'in tarihinde iz bırakan hamam, çeşme ve sebil gibi eski su yapıları korunamadığı için birer birer zamana yenik düşüyor. Basmane semtinin simge yapılarından Dönertaş Sebili'nin mermer sütunu yatağına asit döküldüğü için artık dönmüyor, Çelebizade Mehmet Efendi Sebili kebapçı, Ahmet Reşit Efendi Sebili butik, Saçmacı Hamamı ise depo olarak kullanıyor. Araştırmacı-Yazar Orhan Beşikçi, "Bölgede Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemi çeşmeleri var. Bu çeşmelerden su akmıyor, çoğunun muslukları çalındı. Hepsi eski İzmir'den günümüze kalan, korumamız gereken yadigarlarımız" dedi.
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Anapartalar Caddesi üzerinde Basmane Hamamı'nın önündeyiz.
00:20Taşrakapı Hamamı da deniliyor.
00:23Çok özel bir hamam.
00:26Anapartalar Caddesi üzerinde Basmane Hamamı dışında başka hamamlar da var.
00:32Mesela biraz ileride Kılloğlu İbrahim Efendi Hamamı var.
00:36O hamamdan günümüze sadece sıcaklığı kaldı.
00:41Şimdi bir vakıf eseri restorasyon çalışmaları yapılıyor.
00:46İleride nasıl fonksiyon verilecek göreceğiz.
00:50Daha ileride Keçecilere doğru karşımıza Karakadı Hamamı çıkıyor.
00:58Karakadı Hamamı'nın hem kadınlar hem de erkekler kısmı var.
01:03Biraz daha ileride yine Anapartalar Caddesi üzerinde Tevfikpaşa Hamamı var.
01:09Bu hamamlar faal vaziyette.
01:13Yine Anapartalar Caddesi üzerinde yürüdüğümüz zaman Anapartalar Caddesi'nde Yeşildirek Hamamı var.
01:21Yeşildirek Hamamı ama günümüzde pasaj olarak kullanılıyor.
01:25Hamama girdiğiniz zaman hamam olduğunu algılayamıyorsunuz.
01:30Ne zaman kubbesine başınızı kaldırıp bakarsanız hamam olduğunu anlıyorsunuz.
01:35Bölge hamamlar konusunda çok zengin ama artık hamamlar maalesef eskisi gibi rağbet görmüyor.
01:46Biraz daha yukarıda Namazya Hamamı var.
01:50Musa Kadı Hamamı adıyla bilinen bir hamam.
01:54O da İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin son yıllarda restore etmiş olduğu bir hamamdı.
02:00Yine bölgede hamam olarak karşımızda Saçmacı Hamamı çıkıyor.
02:06İçerisine girdiğiniz zaman bezi bir tavanı var.
02:11Fakat o da fonksiyonunu kaybetti.
02:14Şimdi depo olarak kullanılıyor.
02:17Bu modern savunma var veyahut da evlerdeki hamamların, banyoların olması nedeniyle
02:27artık hamamlar eski rağbetini görmüyor.
02:33İzmir'in bir hamam müzesine de ihtiyacı olduğunu söyleyebiliriz.
02:38Hamamlar zaman içerisinde müşterilerini kaybetti.
02:44Mesela bu hamamda 18 kurna olduğunu biliyoruz.
02:49Bir zamanlar burada 18 keseci çalışıyormuş.
02:55Ama şu an içeride bir tane keseci var.
02:59Ne yapılmalı?
03:01Düşünmek lazım, projeler üretmek lazım.
03:04Agora bölgesinde Saçmacı Hamamı'nın Kemeraltı Çarşısı'nda bulunan hamamların
03:15restore edilip kente yeniden kazandırılması gerektiğini düşünüyorum.
03:21Bunların içerisinde Yeşildirek Hamamı çok önemli bir hamam.
03:25Anafartalar Caddesi üzerinde.
03:28Hatta orası bir hamam müzesi haline de getirilebilir.
03:32Erken Cumhuriyet dönemi çeşmelerinden bir tanesinin üzerinde
03:55Türkiye Cumhuriyeti memlekete verdi hayat.
03:58Bu mesudiyetten her gaflet buldu.
04:01Türkiye Cumhuriyeti memlekete hayat verdi.
04:03Bütün kötülükleri Cumhuriyet yenilecektir anlamında bir çeşme.
04:09Bu çeşmelerin elden geçirilip akar hale getirilmesini bekliyoruz.
04:17Çok da büyük bütçeler de gerektirmiyor.
04:21Belediye kendi ekip elemanlarıyla bu çeşmeleri çok rahat bir şekilde restore edip akar hale getiriliyor.
04:51Anafartalar Caddesi üzerinde ve Osmanzade yokuşunun köşesinde bulunan Döner Taş Sebeli
05:07semtin ve İzmir'in simge yapılarından bir tanesi.
05:121814 tarihli.
05:15Diğer kültürel mirasta olduğu gibi Döner Taş Sebeli'ni iyi koruyamadığımızı söyleyebilirim.
05:23Cadde üzerinde başka Sebeliler de var.
05:26Halen biraz aşağıda farklı işlerde çalıştırılan veyahut farklı işlerde kiraya verilen bir Sebelimiz daha var.
05:38Çelebi Zade Mehmet Efendi Sebeli.
05:43Yine bu bölgeye çok yakın olan Kesterli yokuşunda Katipzade Ahmet Reşit Efendi Sebeli var.
05:52Kemeraltı Çarşısı'nda Anafartalar Caddesi üzerinde başka Sebelilerimiz var.
06:00Sebelilerimiz artık eskiden olduğu gibi Sebelilerde Haziran, Temmuz, Ağustos aylarında dağıtılan sular maalesef dağıtılmıyor.
06:13Sebelinin batı penceresinde gördüğünüz benzer korkulu maalesef çalındı.
06:24Bu Sebelinin en önemli özelliği Sebelinin köşesindeki mermer sütünün döndürülmesiydi.
06:32Bunun denge taşı olduğu da söyleniyor.
06:35İnsanlar o taşı döndürdükleri zaman niyet tutuyorlardı.
06:39Fakat birisi gelmiş Sebelinin yatağına asit dökmüş daha iyi dönmesi için.
06:45Ama tabii o asit mermeri erittiği için maalesef dönmüyor.
06:50Bu Sebeliler eskiden nasıl çalışıyordu çok önemli.
06:54Elektriğin olmadığı, soğutucuların olmadığı yıllarda dağlardan kışın karlar getirilir.
07:01Karlar kar kuyularında saklanır ve yazın karla soğutulan su insanlara ikram edilir.
07:10Dolatay Sebeli'nin ve bütün diğer Sebelilerin ve çeşmelerin çok iyi kontrol edilip yeniden değerlendirilmesini istiyoruz.